- شهرک صنعتی شمس آباد، بلوار گلستان، خیابان گلشن 5، پلاک 8
- 02156232204
ایرانیان باستان از زمانهای دور بناهای تاریخی بسیاری را با سنگی های طبیعی زیادی را ساخته اند که نقطه اوج آن را می توان در با ارزش‌ترین میراث فرهنگی ایران، یعنی تخت جمشید به خوبی مشاهده کرد. برای همین در این مطلب با تعدادی از آثار باستانی سنگی ایران را مورد بررسی قرار می دهیم تا با این آثار ارزشمند بیشتر آشنا شویم.
تخت جمشید فارس
در کشورهای باستانی نظیر ایران و مصر که امکان دسترسی به معادن غنی سنگ وجود داشته ساختن کاخ ها از مصالح با دوام وسنگ های گران نوعی وظیفه به شمار می آمده است . هنوز در دشت مرودشت معادن سنگی که به کارسنگ تراشی وساختمان سازی برای مجموعه میراث جهانی ارگ پارسه (تخت جمشید) آید، وجود دارد و با توجه به برسی ویلیام سامنر در سال 1986م. محل های استخراج سنگ را شامل کوه های رحمت ، مجدآباد ، گند شلو،کوه قباله و کوه حسین دانسته اند.
براساس پژوهش تیلیا سنگ هایی که درساختمان کاخ های ارگ پارسه (تخت جمشید) به کار رفته اند بیشتر دو نوع هستند .یکی سنگ آهکی به رنگ خاکستری شفاف با سنگواره های دوره کرتاسه میانی-بالا دراطراف تخت جمشید و نواحی دور ونزدیک کوه رحمت می آوردند ،رگه های چندی در پوزه کوه رحمت ،که از آنجا قطعات زیادی سنگ های تنه ، ستون ،سرستون و سنگ های یکپارچه درگاه ها بریده شده است.
سنگ های آهکی خاکستری مایل به سیاه که نسبت به سنگ های کوه رحمت سخت تر و فشرده تر است،از کوه مجد آباد در 40کیلومتری غرب ارگ پارسه (تخت جمشید) است .در معدن مجد آباد تکه های بسیار بزرگ سنگ از کوه جدا شده ویادر وضعیت ناتمام درحال جدا شدن از کوه است ،همچنین قطعات زیرستون، ستون بریده شده وتا حدودی هم حجاری شده نموداراست.
آرامگاه داریوش بزرگ در نقش رستم فارس
این مکان یکی از مهمترین و زیباترین آثار باستانی سنگی ایران است، که آثارش شگفتی از دوران عیلامی ،هخامنشی و ساسانی را در خود جای داده است. بر سینه این کوه مقبره‌های بسیار عظیمی دیده می‌شود که شهریاران ایران در آن آرمیده‌اند. این آرامگاه‌ها از راست به چپ آرامگاه‌های خشایارشاه، داریوش بزرگ، اردشیر اول و داریوش دوم می‌باشند. به دلیل مقدس بودن و بناهای عظیم پادشاهان ایرانی که در این مکان قرار دارند، این مکان مورد توجه سلسله ساسانیان قرار گرفته بود. اهمیت این بنا بخ صورتی بود که نقوش تاج گذاری خود را در آنجا برای آیندگان حک می‌کردند تا هزاران سال باقی بماند.
مقبره نادر شاه کبیر خراسان
این بنا شامل اسکلت بتنی و پوشش سنگ است و درقسمت های بتن نما ، بدنه داخل مقبره از سنگ قرمز مشابه آذرشهر استفاده شده است که به نوعی تداعی کننده ی قتل خونین نادراست. مابقی پوشش ها هم از سنگ گرانیت است که به صورت خاکستری دیده می شود، این سنگ خاکستری از جنس گرانیت و متعلق به منطقه ی کوهستانی مشهد است که به سنگ هرکاره مشهد معروف است و سنگ بسیار مقاومی است.
استفاده از سنگ گرانیت خاکستری برای بیننده تداعی کننده ی صلابت و عظمت نادرشاه است. سنگ تراورتن قرمز در فضای کناری مقبره ، قتل خونین نادر و مرمر استفاده شده در بالای خیمه تکمیل کننده ی خیمه ، تامین نور و استفاده از خاصیت در شدن نور از سنگ مرمر است.
غیر از سنگ تراورتن قرمز و سنگ گرانیت خاکستری ، در قسمت هایی هم از مرمر لیموئی استفاده شده است . از آنجا که بنای اصلی خود مقبره شبیه خیمه طراحی شده است ، در قسمت های کناری سقف به جای شیشه از سنگ مرمر استفاده شده است که باعث شده نور رنگی زیبایی به درون فضای آرامگاه بتابد.
میدان آزادی تهران
میدان آزادی با وسعتی در حدود ۱۵ هزار مترمربع بزرگ ترین میدان در میان کشورهای خاورمیانه است و می توان گفت برج وسط آن نماد ایران در سراسر دنیا میباشد درسال ١٣۴۵ مسابقه ای بین معماران ایرانی برای ساخت یک دروازه در ورودی تهران برگزار شد.در نهایت طرح مهندس حسین امانت انتخاب شد و تامین کننده سنگ برج شهیاد یا برج آزادی هم قنبر رحیمی یا ارباب قنبرپدر سنگ ایران بود که در مقاله تاریخچه سنگ در ایران در مورد ایشان صحبت کردیم .
در ساخت برج آزادی چهل و شش هزار قطعه سنگ بریده و پرداخت شده در اندازه های مختلف از ۴٠ سانتی متر تا ۶ متر به کار رفته است.ضخامت سنگ ها از٧ سانتی متر تا ٢٧ سانتیمتر متغیر بود. سنگ به کار برده شده در نمای بیرونی سنگ جوشقان قالی ازمعدنی در کنار جاده تهران _اصفهان( بعد از دلیجان) می امد که به سورت به کار گرفته شده در ساخت برج آزادی را سورت شهیادی میگویند
در فضاهای داخلی برج نیز از گرانیت سیاه که توسط ارباب قنبر در کردستان تهیه شد استفاده شده است.در این برج چنددر سنگی با وزن تقریبی بیش از ۵ تن ( سنگ گرانیت همدان)که بر محوری فلزی می‌چرخند کار گزاشته شده است.در نهایت عملیات ساخت برج از سال١٣۴٨ خورشیدی آغاز ،و در ٢۴ دی ماه ١٣۵٠ بانام برج شهیاد(که بعد از انقلاب به برج ازادی تغییر کرد) به بهره برداری رسید
در امپراطوری اشکانی معابد بسیاری برای پرستش اهورا مزدا که آتش نماد آن بود ساخته شدند . این معابد به وسیله تراش سنگ‌ها ساخته شده است که دیدن آن هر فردی را شگفت‌زده می‌کند. یکی از این معابد معبد آناهیتا می باشد که به‌صورت کاخ‌های بزرگ است و دارای ستون‌های بلند و قطوری میباشد. بنای این معبد در طول ۲۲۰ متر و عرض ۲۱۰ متر قرار دارد. معبد آناهیتا هم زمان اشکانیان و هم در زمان ساسانیان مورد احترام و توجه خاصی بوده است. مجموعه کاخ‌های این معبد به صورت چند طبقه روی هم قرار دارد، که در حال حاضر ویران شده و تنها آثار کمی از آن باقی مانده است.
یکی دیگر از آثار باستانی سنگی ایران، کعبه زرتشت پارس میباشد. این ساختمان زیبا به شکل مکعب بوده و روبروی کوهستان‌هایی قرار گرفته که آرامگاه داریوش بزرگ در آنجا واقع شده است. این کعبه در حفره‌ای شبیه استخر ساخته شده و زیر سازی آن را سنگ‌های عظیم تشکیل می‌دهند. داخل این مکان، اتاقی به اندازه دو و نیم در دو و نیم متر وجود دارد که برخی اعتقاد دارند در آن زمان این اتاق محل نگهداری اجساد پادشاهان بوده است.
این قلعه که از دیگر آثار باستانی سنگی ایران است، در هشتاد و هشت کیلومتری شهر شیراز و ۱۰ کیلومتر مانده به شهر فیروزآباد قرار دارد. شهر گورآباد مرکز ایالت اردشیر ساسانی بود. از آن جایی که اردشیر این ترس را داشت که دشمنان ایران به شهر گور حمله کنند، فرمان داد تا پایگاه هوایی بر فراز قله‌های این شهر بنا کنند. با این کار می‌توانستند به چند کیلومتری شهر دید داشته باشند و شهر را تحت کنترل خود قرار دهند.فرمانده این پایگاه مسیر عبور را به صورت غیر قابل نفوذ با سنگ‌ها ساخته بود و با علائم آتش خبر حمله را به شهر می‌دادند.
